DEEL 6:
PAPENDRECHT EN DE HEERLIJKHEID EN DE HEREN EN VROUWEN VAN PAPENDRECHT EN MATENA

Door H.W.G. van Blokland-Visser

FAMILIE HOYNCK VAN PAPENDRECHT UIT DORDRECHT EN DE HEERLIJKHEID VAN PAPENDRECHT EN MATENA
(Een deel v/h archief v/d Heerlijkheid van Papendrecht en Matena vanaf ca 1540 is bewaard gebleven in Archief 3 /Stadsarchief Dordrecht).

Het familiewapen :
(Is een combinatie van twee wapens Hoynck en Oem gevierendeeld).
Hoynck:
   Een veld van zilver met daarin 2 groene kransen van myrte.
   Met daarin 4 rode appeltjes.
   Een roos met 5 groene blaadjes met middenin een knopje van goud.
Oem:
   Een veld van zilver beladen met 15 zoden van groen.
   Doorsneden met een dwarsbalk van rood daarin een half uitkomende klimmende leeu.
   Getongd en geklauwd van blauw.
pdrecht3e_1_hoynck.jpg (62083 bytes) (afb. 1)
De familie Hoynck stamt uit Wesel en waren kooplieden in Rijnse wijnen.
De oudst bekende voorvader is Otto Hoynck (overl: 1555) Hij wordt in 1544 te Dordrecht vermeld als koopman van Rijnse wijnen uit Wesel.

CORNELIS HOYNCK VAN PAPENDRECHT Heer van Papendrecht en Matena 1652-1667
Geb: 7-10- 1612 te Delft, overl: 26-8- 1667 te Papendrecht zoon van Dr. Otto Hoynck en Anna van Muylwyk (de Gorter) Jansd (zuster van Tielman en Adriaan van Muylwyk)
Hij trouwt op 30-5-1645 in de Rooms Katholieke kerk te Dordrecht met Maria Cornelia Oem geb: 28-8-1624 te Dordrecht, overl: 9-7-1688 te Dordrecht d.v. Herman Oem en Cornelia v/d Zee Anthonisd.
Beide families Hoynck en Oem waren Rooms Katholiek gebleven.
Op 13-6-1652 wordt hij Heer van Papendrecht en de familie noemt zich vanaf die tijd Hoynck van Papendrecht. Hij gaat met zijn gezin in het Huis te Papendrecht wonen. Hij liet daar een huiskapel inrichten en heeft een huiskapelaan in dienst.
Kinderen geboren te Dordrecht (allen RK gedoopt):
1647 OTTO ongehuwd, Heer v Papendrecht 1668-1697, begraven op 14-11-1718 te Papendrecht.
1648 HERMAN ongehuwd/koopman in wijnen. Overl: 1695 te Bordeaux / Frankrijk.
1651 CORNELIA PETRONELLA kloosterlinge Kapucijner Klooster te Antwerpen.
Kinderen geboren te Papendrecht:
1652 ANNA MARGARETHA kloosterlinge, overl: 1722.
1654 JOHAN tr 1685 met Anna Catharina van Heemskerck.
1656 TIELMAN ongehuwd, begraven 21-3-1711 te Papendrecht.
1657 ELEON0RA MARIA tr 1689 met Johannes L. van Kuyckhoven
1659 MARIA ADRIANA ongehuwd, overl: 25-6-1682 te Papendrecht.
1660 ELISABETH KATHARINA ongehuwd, overl: 14-6-1723 te Papendrecht.
1661 ADRIANA THERESIA ongehuwd, overl: 1-12-1689 te Utrecht.
(twee kinderen uit dit grote gezin trouwden Johan en Eleonora Maria)

pdrecht3e_4_hoynck.jpg (75764 bytes)
(afb. 4 - LIJST VAN HUIZEN TE PAPENDRECHT ANNO 1755; nr. 55 Een Huis Erfgenamen van Mevrouw van Kuykhoven,  Eleonora Maria Hoynck van Papendrecht (1657) getr. met Johannes van Kuyckhoven; De Erfgenamen van Juffrouw A.M. Hoynck, Anna Margaretha Hoynck van Papendrecht, kloosterlinge (1652-1722))

ELEONORA MARIA HOYNCK VAN PAPENDRECHT
Geb: 15-6-1657 te Papendrecht, overl: 1-1-1741. Zij trouwt in 1689 R.K. te Dordrecht met Johannes L. van Kuyckhoven, begraven 30-9-1727 te Papendrecht, houthandelaar te Dordrecht z.v. Johan v Kuyckhoven. Het echtpaar gaat met hun gezin in het Huis te Papendrecht wonen.
Kinderen te Papendrecht (allen RK gedoopt)
Ca 1690 Hendrik
Ca 1695 Elisabeth Catharina tr 20-4-1723 te Dordrecht Antonius Hermanus Oem Johanz.

Mr.JOHAN HOYNCK VAN PAPENDRECHT (Hier stamt de gehele familie vanaf.)
Geb: 26-5-1654 te Papendrecht/overl: 29-10-1718 te Dordrecht/ begraven op 5-11-1718 te Papendrecht /advocaat te Dordrecht.
Hij trouwt op 19-3-1685 R.K. te Vianen met Anna Catharina van Heemskerck.
Geb: 20-8-1659 te Wassenaar, overl: 15-12-1693 te Dordrecht d.v. Reinier van Heemskerck en Maria Margaretha de Roodere.
(van dit echtpaar stamt de hele familie Hoynck van Papendrecht af gesplitst in een rooms katholieke tak en een protestante tak )
Kinderen te Dordrecht
1687 REINIER BERNARDUS (advocaat te Den Haag) tr 1e 1720 M.D. de Moy tr 2e 1738 J.M. Boot (Rooms Katholieke tak Hoynck v Papendrecht)
1690 TIELMAN FRANCOIS (militair) overl: 1761 te Heusden/ tr 31-7- 1720 te Brielle Agatha Thome (1696 Brielle/1756 Heusden)Kinderen: Paulus Cornelis (1732)
(Protestante tak Hoynck v Papendrecht)


Op 13 juni 1652 koopt Cornelis Hoynck wijnhandelaar te Dordrecht de Heerlijkheid van Papendrecht en Matena voor f 40.000,- van zijn oom Adriaan van Muylwijk (broer van zijn moeder Anna van Muylwijk).
pdrecht3e_2_hoynck.jpg (72050 bytes) (afb. 2 - Verkoop van de Heerlijkheid van Papendrecht en Matena op 13 juni 1652 (archief 3, inv.nr. 2259))
Op 30 december 1658 krijgt hij voor het eerst te maken met een grote overstroming in de Alblasserwaard. Bij Hardinxveld zijn door ijsdammen en veel bovenwater grote gaten geslagen in de dijk en de hele Alblasserwaard stond onder water.
Omdat Papendrecht met Alblasserdam en Nieuw-Lekkerland het laagste gelegen dorpen in de Alblasserwaard zijn, werden daar hulpgaten gegraven in de dijk om het water weg te laten lopen. In Papendrecht werden 2 hulpgaten gegraven van 48 meter (12 roeden) in de dijk bij het Waaltje /Oosteind en op de grens Westeind/Noordhoek om zo het water weg te laten lopen. Het gevolg was dat dit deel van de Alblasserwaard het langst onder water stond De dijken waren pas weer in december 1659 gerepareerd. Dit was een grote schade post voor de Heer van Papendrecht, want de dijken moesten worden gerepareerd maar de landerijen hadden niets opgebracht.
Op 20 januari 1663 was het weer raak met een overstroming in de Alblasserwaard. Papendrecht moest weer twee hulpgaten graven. Het herstel hiervan kwam voor rekening van de Heer van Papendrecht
Bij de Heerlijkheid van Papendrecht en Matena behoorden ook de visrechten. In 1664 heeft hij onenigheid met de rentmeester van Zuid Holland over het recht van de zalmsteken van Papendrecht.
Cornelis Hoynck v Papendrecht laat het er niet bij zitten en gaat een proces aan om zijn visrecht en visgebieden veilig te stellen.
Het Hof van Holland erkend zijn visrechten. Om dit allemaal goed te regelen laat hij een kaart teken van zijn visgebied met de zalmsteken in Papendrecht door de bekende landmeter en kaartenmaker Mattheus van Nispen uit Dordrecht.

MATTHEUS VAN NISPEN
Mattheus van Nispen was boekdrukker en landmeter te Dordrecht. Hij was de 1e tekenaar van betrouwbare rivierkaarten rond het Eiland van Dordrecht en kaarten van de Alblasserwaard.
Mattheus van Nispen werd rond 1628 geboren in Dordrecht en overleed in1717 te Dordrecht. Hij studeerde in Leiden voor landmeter. In 1660 kreeg hij zijn officiële bevoegdheid als landmeter.
Hij was landmeter van het Hoog Heemraadschap van de Alblasserwaard en was tevens de gezworen landmeter van de Grafelijke Domeinen in Zuid Holland.
Een bekende leerling van hem was de landmeter Abel de Vries. (deze trouwde met Sara v Nispen)

pdrecht3e_3_hoynck.jpg (95343 bytes)
pdrecht3e_3a_hoynck.jpg (87054 bytes)
(Stadsarchief Dordrecht/archief 3/nr. 2268 Heerlijkheid van Papendrecht, door Mattheus van Nispen 15 september 1664 voor Cornelis Hoynck van Papendrecht Heer van Papendrecht en Matena)
1. Baanhoek, gemeente Sliedrecht
2. Oosteind en Matena, met buitendijks geboed en kooien voor de vogelvangst
3. De Meensteek, zalmsteek bij Nanegat
4. Nanegat (Na 't Gat), gevolg van een grote dijkdoorbraak op 1 november 1570, waarbij de oude dijk niet te herstellen was en de nieuwe dijk binnenwaarts werd aangelegd
5. Stuk van de oude dijk uit 1570
6. Huis te Papendrecht, gebouwd door Tielman van Muylwijk, heer van Papendrecht, rond 1645. In 1664 bewoond door zijn neef, Cornelis Hoynck van Papendrecht, heer van Papendrecht, getrouwd met Maria Oem. Voor de vijvers in zijn tuin had hij een eigen in- en uitlaat door de dijk naar de Merwede.
7. De kerk
8. Mattheus van Nispen, landmeter te Dordrecht, 15 september 1664
9. De korenmolen stond er al in 1664 en zou daar blijven tot 1917
10. De oude zalmsteek, Stocksteek genaamd
11. Huis van de postmeester (posthuis). Een groot stenen huis, dat er al in 1544 stond, vlakbij de Kleine Waal
12. De Tweede Dam, de Veerdam, door Dordrecht aangelegd in 1663, met een eigen aanlegplaats voor het veer uit Dordrecht.
13. Papendrechtse Veer, het oorspronkelijke veer uit 1105. De veerschippers van Papendrecht mochten niet aanleggen bij de Veerdam en zij mochten geen passagiers meenemen van Dordrecht naar Papendrecht
14. Veerweg, verharde straatweg naar Oud-Alblas
15. De Veersteek (zalmsteek)
16. De Weersteek (zalmsteek) Westeinde

OTTO HOYNCK V PAPENDRECHT CORNZ Heer van Papendrecht en Matena 1668-1697
Geb: 9-7-1647 te Dordrecht, begraven 14-11-1718 te Papendrecht z.v. Cornelis Hoynck van Papendrecht en Maria Cornelia Oem.
Op 12-9-1668 wordt hij heer van Papendrecht en Matena na het overlijden van zijn vader in 1667
Hij was ongehuwd en woonde tot zijn dood in 1718 in het Huis te Papendrecht samen met zijn ongehuwde broer en 2 ongehuwde zusters en zijn zuster Eleonora Maria getrouwd met Johan van Kuyckhoven, houthandelaar uit Dordrecht en hun gezin.
In 1668 waren er veel kosten van onderhoud aan de kerk door achterstallig onderhoud. Volgens een rekening waren er 33.000 stenen nodig om de muren van de kerk te repareren.
Op 30-4-1669 stelt hij als Heer van Papendrecht de nieuwe dominee v/d Hatert aan.
In 1672 koopt hij grond in de huidige Kerkbuurt voor de bouw van een nieuwe pastorie, deze stond west van de korenmolen.
In 1680 heeft Papendrecht volgens een lijst van inwoners en belastingen 780 inwoners.
In 1694 worden er strengere regels ingevoerd voor het houden van de zondagsheiliging.
Op 4-6-1697 verkoopt hij de Heerlijkheid van Papendrecht en Matena voor f 37.000,- aan Hendrik Onderwater Boudewijnz Heer van Puttershoek, houthandelaar te Dordrecht.
De familie Hoynck van Papendrecht blijft in Het Huis te Papendrecht wonen tot 1742.

(C) Papendrecht februari 2009 H.W.G. van Blokland-Visser.